Jak wynika z definicji, związek zawodowy to organizacja zrzeszająca pracowników w celu ich reprezentowania, egzekwowania ich praw i interesów socjalnych i zawodowych. Powstaje ona niezależnie od pracodawcy, na mocy uchwały zawartej przez co najmniej 10 osób. Mogą do niej należeć pracownicy niezależnie od tego jaką umowę posiadają. Najczęściej są to osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Do związków zawodowych mogą jednak dołączyć także:

– zatrudnieni na podstawie umowy agencyjnej (chyba, że sami są pracodawcami),
– emeryci i renciści,
– wykonujący pracę nakładczą,
– bezrobotni.

Związek zawodowy powstaje na mocy uchwały, dalej określa się jego statut, wybiera komitet założycielski i składa wniosek zgłoszeniowy do Krajowego Rejestru Sądowego.
Aktualnie w naszym kraju funkcjonuje bliski 7,5 tysiąca związków.

Podstawowym przedmiotem działalności tej organizacji jest ochrona interesów pracowników, rozwiązywanie ich indywidualnych problemów oraz kontrolowanie czy w zakładzie respektowane są przepisy prawa pracy. Dodatkowymi zajęciami związków zawodowych są uczestniczenie w sporach zbiorowych oraz opiniowanie projektów aktów prawnych.